Wkrótce 9. edycja akcji „Bądź dla siebie najważniejsza”, która odbędzie się 27 października w Starej Kopalni. Przy tej okazji rozmawiamy z Pawłem Pyką, chirurgiem onkologiem, ordynatorem Oddziału Chirurgii Onkologicznej Szpitala im. Sokołowskiego w Wałbrzychu o tym dlaczego tak ważna jest profilaktyka w przypadku raka piersi.

-Wiemy, że rak piersi jest uleczalny. Jak często należy się badać i gdzie takie badania można wykonać bezpłatnie?

-Rak wcześnie wykryty jest wyleczalny u ponad 95% pacjentek. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne. Każda dorosła kobieta powinna badać sobie piersi przynajmniej raz w miesiącu, najlepiej w ciągu pierwszych 5 dni po zakończeniu miesiączki ponieważ wtedy piersi są najłatwiejsze do badania. Jeśli kobieta nie miesiączkuje (jest po leczeniu lub w okresie pomenopauzalnym) powinna wybrać sobie dowolny dzień (np. pierwszy dzień każdego miesiąca). Idealnie byłoby gdyby każda z pań miała wykonane raz w roku usg piersi ale niestety nie jest to dostępne „z urzędu”. Trzeba poprosić lekarza POZ o skierowanie lub wykonać takie badanie prywatnie. Bezpłatnie dostępne są badania mammograficzne dla pacjentek pomiędzy 50 a 70 rokiem życia (jest to grupa u której najczęściej występuje rak piersi). Mammografię robimy co dwa lata, a lista miejsc, w których można ją wykonać dostępna jest w każdej przychodni. Ponadto kobiety uprawnione dostają zaproszenia na te badania. Dodatkowo po Polsce jeżdżą tzw mammobusy, w których można wykonać mammografię, a informacje gdzie i kiedy mają się pojawić dostępne są często w miejscach publicznych np.: lokalnych tablicach ogłoszeniowych.

Pamiętajmy przy tym, że usg nie zastępuje mammografii. Są to dwa różne badania pokazujące zupełnie inne struktury w piersiach. Najlepsza do wykrycia bardzo wczesnych postaci raka jest mammografia!!!

-Nasz wałbrzyski szpital, jako jeden z niewielu w Polsce, dysponuje specjalistycznym urządzeniem do radioterapii śródoperacyjnej nowotworów piersi. Jak wygląda leczenie tym sprzętem?

-Dzięki funduszom unijnym mogliśmy nabyć i od ponad roku pracuje w naszym szpitalu urządzenie Intrabeam czyli system do radioterapii śródoperacyjnej. Jest to urządzenie, które wykorzystujemy właśnie u chorych z wczesną postacią raka piersi. W takich przypadkach nie wykonujemy amputacji piersi, a jedynie usuwamy nowotwór i dodatkowo w trakcie operacji naświetlamy miejsce po wyciętym guzie dzięki czemu trafiamy z promieniowaniem dokładnie w okolicę guza, a zatem zmniejszamy ryzyko nawrotu raka. Poza tym możemy zastosować większą dawkę bez ryzyka powikłań. W wielu ośrodkach na świecie trwają badania, które mają udowodnić, że takie naświetlanie może całkowicie zastąpić radioterapię u niektórych chorych.

-Czy każda pacjentka z wykrytym guzem może być leczona najnowszą metodą?

-Jest to metoda wykorzystywana do leczenia chorych z niskimi stopniami zaawansowania, a więc w rakach wcześnie wykrytych. W wybranych przypadkach można nawet przy dużych guzach zastosować najpierw leczenie chemioterapią po to żeby zmniejszyć rozmiar guza, a następnie wykonać operację oszczędzającą i radioterapię śródoperacyjną. W Wałbrzychu prowadzimy również takie leczenie przy czym kwalifikacja jest zawsze indywidualna.

-Co dzieje się z pacjentką po operacji? Może liczyć na dalszą opiekę i wsparcie szpitala?

-Wszystkie pacjentki operowane w naszym szpitalu są objęte opieką w naszej poradni. Każda ma wyznaczony termin wizyty kontrolnej i termin usunięcia szwów skórnych. Poza godzinami działania poradni zawsze mogą zgłosić się do naszego oddziału. To zaraz po operacji, a jeśli chodzi o dłuższy horyzont czasowy to po zakończeniu leczenia nowotworu, które obejmuje: leczenie operacyjne, chemioterapię i radioterapię, każda pacjentka pozostaje pod opieką onkologa i chirurga i zgłasza się na wizyty kontrolne co 3 miesiące przez pierwsze 2 lata po zakończeniu leczenia, a następnie co 6 miesięcy przez kolejne 3 lata. Dalsze kontrole odbywają się co rok. Nie zostawiamy naszych pacjentek samym sobie.

-Jak w Pana ocenie wygląda świadomość wśród kobiet w naszym mieście i powiecie? Czy do szpitala trafiają częściej pacjentki w zaawansowanym stadium choroby?

-Zdecydowanie świadomość zdrowotna rośnie i to nie tylko w naszym regionie, ale w całym kraju. Pokazują to prowadzone statystyki. Coraz więcej kobiet zgłasza się na badania przesiewowe. Jeszcze kilka lat temu na mammografię zgłaszało się niecałe 20% uprawnionych, a obecnie odsetek ten podwoił się i sięga 40 %. Widać to także w tym że diagnozujemy coraz więcej wczesnych raków piersi, a to oznacza, że kobiety zgłaszają się już przy pierwszych objawach. Mają świadomość, że wczesne wykrycie raka daje szansę na pełne wyleczenie. Przypadki bardzo zaawansowanych stadiów raka piersi nadal się zdarzają, ale wg mnie zdecydowanie rzadziej niż wtedy kiedy zaczynałem przygodę z medycyną 20 lat temu.

-Osobiście angażuje się Pan i współorganizuje akcje zwiększające świadomość kobiet. Taką inicjatywą jest „Bądź dla siebie najważniejsza” organizowana przez stowarzyszenie „Zdrowa OD-NOWA”. W tym roku odbędzie się już 9. edycja wydarzenia. Czy zauważył Pan rezultaty minionych akcji?

-Zdecydowanie tak. Wielokrotnie moje pacjentki wspominały, że zaczęły diagnostykę, bo usłyszały o niej w trakcie jednej z organizowanych przez nas imprez. Nie do przecenienia są prowadzone przez takie stowarzyszenia jak Zdrowa OD-NOWA akcje edukacyjne. Myślę że to właśnie w dużej mierze dzięki nim zwiększa się świadomość prozdrowotna. Dużo większą siłę ma przekaz idący od kobiet dla kobiet niż wygłaszane ex catedra mądre tezy i nakazy. To co jest wyjątkowe w prowadzonych ostatnio przez nas akcjach to edukowanie młodzieży w szkołach średnich i w gimnazjach. Efekt tej pracy będzie widać w pełni dopiero za kilkanaście lat, ale jestem pewien, że im wcześniej uczymy jak dbać o swoje zdrowie tym większe profity zbierzemy w przyszłości. Chciałbym żeby kobiety przestały się bać słów „rak piersi” i żeby nauczyły się, że im wcześniej zgłoszą się do lekarza tym pewniej je wyleczymy.

-Dziękuję za rozmowę

Fot. użyczone/Szpital im. Sokołowskiego